Fiat 126 – samochód osobowy skonstruowany w zakładach Fiat, produkowany we Włoszech od 1972 do 1980, a w Polsce od 6 czerwca 1973 do 22 września 2000 roku (Polski Fiat 126p). Polska wersja licencyjna produkowana była przez Fabrykę Samochodów Małolitrażowych "Polmo" Bielsko-Biała w Bielsku-Białej oraz w Tychach. Jego poprzednikiem był Fiat 500, następcą Fiat Cinquecento.

Przez wiele lat był jednym z najczęściej spotykanych samochodów na polskich drogach, doczekał się też bardzo wielu nazw potocznych i zwyczajowych, z których najpopularniejsza – maluch, stała się pod koniec produkcji tego modelu (1997 rok) jego oficjalną nazwą.

Łącznie wyprodukowano 4 671 586 sztuk Fiatów 126, z czego we Włoszech powstało 1 352 912 sztuk. W Polsce wyprodukowano łącznie 3 318 674 sztuk Fiatów 126, z czego w Bielsku-Białej - 1 152 325 szt., a w Tychach - 2 166 349 sztuk.


Historia 
1972 – powstała Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej.
IX 1972 - początek produkcji w zakładzie w Cassino, pierwsze 100 sztuk.
9 IX 1972 - oficjalna prezentacja na salonie motoryzacyjnym w Turynie.
6 czerwca 1973 – pierwszy, zmontowany z włoskich części Polski Fiat 126p. Kosztował 69 tys. złotych (średnie miesięczne zarobki w owym czasie wynosiły ok. 3,5 tys. złotych).
22 lipca 1973 – oficjalne uruchomienie linii produkcyjnej (do końca roku powstało 1500 "maluchów").
18 wrzesień 1975 – uruchomiono produkcję w zakładzie nr 2 w Tychach.
1977 – zwiększenie pojemności silnika do 652 cm³ z dotychczasowych 594 cm³. Uzyskano wzrost mocy do 17,7 kW. Prądnicę prądu stałego zastąpiono alternatorem, powiększono średnicę hamulców bębnowych do 185 mm oraz wprowadzono nowe obręcze kół jezdnych.
1978 – wycofanie silnika o pojemności 594 cm³, zmiany nadwozia (min. wydłużenie auta o 55 mm).
8 czerwca 1979 – umowa "O sprzedaży i modernizacji samochodu 126" zawarta na 10 lat między Pol-Motem a FIAT-em.
1980 - zakończenie produkcji Fiata 126 we Włoszech. Pozostawienie FSM jako jedynego producenta Fiata 126.
1981 – zostaje wyprodukowany 1.000.000 Polski Fiat 126p.
1982 - wprowadzenie Polskiego Fiata 126E (ekonomiczny).
kwiecień 1985 – zmiany mechaniczne i kosmetyczne, wariant FL ("face lifting" – eliminacja ostrych krawędzi – dostosowanie do wymogów europejskich.
1985 – zostaje wyprodukowany 2.000.000 Polski Fiat 126p.
1987 – rozpoczęcie produkcji Fiata 126p Bis (703 cm³).
1991 – prezentacja modelu z nadwoziem cabrio (Bosmal).
1991 – zakończenie produkcji Fiata 126p Bis.
20 lipca 1993 – zostaje wyprodukowany 3.000.000 Polski Fiat 126p.
wrzesień 1994 – modernizacja nadwozia, wersja "el" (elegant) z wykorzystaniem podzespołów z Cinquecento.
grudzień 1996 – wprowadzenie modelu elx (katalizator spalin – norma EURO 1).
styczeń 1997 – wprowadzenie oficjalnej nazwy "Maluch".
styczeń 1999 – każdy Maluch opuszczający fabrykę posiada zagłówki na tylnym siedzeniu.
22 września 2000 – zakończenie produkcji; limitowana seria 1000 aut o nazwie Happy End, 500 sztuk żółtych i 500 czerwonych. Ostatni egzemplarz jest żółty (nr nadwozia SUF126A0037301725) i trafił do muzeum Fiata w Turynie. Ostatni samochód, który trafił na polskie drogi, to Fiat Ostatni Maluch Happy End. W Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie można obejrzeć nieużywany egzemplarz Happy End o nr 0979 koloru żółtego, a w Muzeum Przemysłu w Warszawie również nieużywany egzemplarz o nr 0001 w kolorze czerwonym.

Dane techniczne Fiata 126p 
rodzaj silnika czterosuwowy, o zapłonie elektrycznym(akumulatorowym, bateryjnym), chłodzony powietrzem
liczba cylindrów 2
pojemność skokowa 594 cm³ / 652 cm³
moc 17,7 kW (24 KM)
prędkość obrotowa przy maksymalnej mocy 4800 obr./min / 4500 obr./min
skrzynia biegów mechaniczna 4-biegowa, biegi II, III, IV synchronizowane
masa samochodu gotowego do jazdy 600 kg
obciążenie maksymalne 320 kg lub 4 osoby + 40 kg
maksymalna masa przyczepy 
z hamulcem 400 kg
bez hamulca 300 kg
zdolność pokonywania wzniesień
I bieg 25%
II bieg 15%
III bieg 8,5%
IV bieg 4,5%
bieg wsteczny 30%
prędkości (minimalne...maksymalne)
1 bieg do 30 km/h
2 bieg 13...50 km/h
3 bieg 21...80 km/h
bieg wsteczny do 25 km/h
hamulce hydrauliczne, bębnowe działające na 4 koła o niezależnych obwodach kół przednich i tylnych.
chłodzenie powietrzem, za pomocą dmuchawy promieniowej
średnie zużycie benzyny 5,2...7,2 dm³/100 km
średnie zużycie oleju 0,4...0,7 dm³/1000 km
pojemność zbiornika paliwa 21l


Fiat 126p Bis 

Fiat 126p Bis od tyłuFiat 126p Bis to najbardziej zmieniona, produkowana seryjnie wersja Malucha.

Jesienią 1987 roku na salonie samochodowym we Frankfurcie odbyła się oficjalna prezentacja samochodu 126 Bis (robocza nazwa: "Fiat 126p restyling"). Zmianami (800) objęto niemal wszystkie zespoły, a ich opracowanie było w dużej mierze dziełem Polaków.

Zmienione nadwozie typu hatchback zachowało dotychczasowe wymiary. Trzecie drzwi ułatwiały dostęp do bagażnika za tylnym siedzeniem, wygospodarowanego dzięki poziomemu układowi cylindrów silnika. Tylna szyba o zwiększonej wysokości poprawiała widoczność do tyłu. Powiększono boczne wloty powietrza, wlot powietrza do wnętrza umieszczono pod szybą przednią. Na koła nałożono nowe duże kołpaki malowane srebrnym lakierem. Fiat 126 Bis miał bagażnik przedni o pojemności 55 dm³ oraz tylny o pojemności 110 dm³, która po wyjęciu półki tylnej i złożeniu oparcia kanapy wzrastała do 480 dm³. Zmniejszenie przedniego bagażnika wynikało z umieszczenia w nim nagrzewnicy, włączonej w obieg cieczy chłodzącej silnik.


Sam Puma oparty na zespole napędowym i podwoziu Fiata 126pBis dostał nowy silnik 126 A2.000. Kadłub silnika, głowica oraz miska olejowa zostały odlane ze stopu lekkiego. W kadłubie osadzono suche tuleje cylindrowe z żeliwa. Tłoki o średnicy zwiększonej do 80 mm wyposażono w stalowe wkładki stabilizujące. Objętość skokowa wzrosła do 703 cm³, a stopień sprężania do 8,6. Skorygowano także wymiary i kształt krzywek wałka rozrządu i zaworów dolotowych. W układzie zasilania zastosowano opadowy gaźnik dwuprzelotowy z mechanicznym otwieraniem przepustnicy drugiego przelotu i pompką przyspieszającą. Filtr powietrza został wyposażony w papierowy wkład typu panelowego oraz dwa przewody zasysające: jeden dla powietrza zimnego, drugi dla ciepłego (eksploatacja zimą). Bezrozdzielaczowy aparat zapłonowy otrzymał podciśnieniowy regulator kąta wyprzedzenia zapłonu. W układzie smarowania wprowadzono nową pompę oleju z kołami zębatymi o wewnętrznym uzębieniu. Silnik chłodzony był cieczą, a chłodnicę wraz z dwubiegowym elektrowentylatorem umieszczono przy lewej ścianie komory silnikowej. Pompa cieczy chłodzącej została zabudowana w misce olejowej, a napędzana była od wałka rozrządu przez wałek pośredni. Zastosowano alternator o zwiększonej mocy z elektronicznym regulatorem.

Silnik osiągał moc maksymalną 18,5 kW przy 4600 obr./min, a maksymalny moment obrotowy wynosił 47 Nm przy 2500 obr./min. Zmieniona tarcza sprzęgła miała w tej wersji silnika średnicę 160 mm oraz tłumik drgań skrętnych. Zmniejszono przełożenie przekładni głównej na 4,333 (39/9).

W zawieszeniu przednich i tylnych kół poprawiono charakterystykę elementów sprężystych i amortyzatorów. Samochód wyposażono w obręcze kół o średnicy 13-cali oraz opony bezdętkowe o wymiarach 135/70 SR 13. W miejsce stosowanej dotychczas ślimakowej przekładni kierowniczej wprowadzono przekładnię zębatkową z samoczynną regulacją luzu międzyzębnego. Modernizacja samochodu spowodowała wzrost jego masy do 645 kg, ale mimo to poprawiła się dynamika i zmniejszyło zużycie paliwa. Prędkość maksymalna 126 Bis wynosiła 110 km/h, a średnie zużycie paliwa (w teście ECE) 5,5 dm³/100 km, o ponad 1 litr mniej niż wersji podstawowej.

Samochód 126 Bis produkował zakład FSM w Tychach do 1991 r., do chwili uruchomienia produkcji Cinquecento. W podstawowym modelu 126 FL stosowano okresowo niektóre rozwiązania z modelu Bis, np. zębatkową przekładnię kierowniczą i większe koła.


Modele prototypowe 

Fiat 126p z nadwoziem pick-up, praca studialnaDo produkcji nie wszedł ani Bombel, ani kombi, ani tym bardziej "maluch" z przednim napędem. W 28-letniej historii Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Samochodów Małolitrażowych w Bielsku było wiele interesujących pomysłów, lecz w większości nie wyszły one poza fazę prototypu.


Fiat 126 BOMBEL 
W 1974 roku w Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych opracowano nadwozie samochodu dostawczego. W tym modelu odcięto część dachu wraz z tylnymi słupkami, a w to miejsce wstawiono bąbelkowatą nadbudówkę. Bombel był samochodem dwuosobowym o ładowności 150 kg. Mimo umieszczenia z tyłu samochodu zespołu napędowego uzyskano przestrzeń ładunkową o objętości około 1 m³. Miała ona dwa poziomy, górny o płaskiej powierzchni dostępny przez tylne drzwi i dolny, który tworzyła wnęka za przednimi fotelami. Istniała możliwość łatwego zamontowania kanapy tylnej z PF 126p po usunięciu siatki i półki górnego poziomu. Wykonano również wersję tego pojazdu z dodatkowymi oknami bocznymi w laminatowej nadbudowie. Nigdy nie podjęto produkcji seryjnej.


Fiat 126 LONG 
W rok po Bomblu w Ośrodku Badawczo Rozwojowym wykonano "malucha" wydłużonego, czyli Long. Samochód miał o 10 cm większy rozstaw osi, a tym samym i więcej miejsca dla pasażerów na tylnej kanapie. Był nieco cięższy od zwykłego 126p, więc moc silnika podniesiono do 19 kW.


Fiat 126 KOMBI 
W 1975 roku konstruktorzy z Bielska przystąpili do prac nad "maluchem" kombi. Powiększono rozstaw osi o 10 cm i zwis tylny o 7 cm. Aby uzyskać płaską podłogę z tyłu, przebudowie uległ cały przedział silnikowy. Jednostka napędowa o pojemności powiększonej do 652 cm³ została przystosowana do pracy w układzie poziomym, do czego potrzebna była dmuchawa. W efekcie bagażnik miał 1 m³ pojemności pod dach, a tylna kanapa była składana. W Polsce są jeszcze 3 takie pojazdy "na chodzie".

W roku 1975 włoscy konstruktorzy zaprojektowali model 126 w wersji combi, po dwóch latach produkcji modelu podstawowego zdecydowano o próbach wprowadzenia do produkcji dłuższej wersji zwanej "Giardiniera". Miała to być kontynuacja zamysłu realizowanego przez Fiata w modelu 500 Giardiniera (kombi), zaprezentowanego pierwszy raz w roku 1968, sprzedawanego również pod marką Autobianchi. W przypadku modelu 126 Combi zdecydowano o zastosowaniu synchronizacji wszystkich biegów, choć przewidywano pozostawienie silnika o poj. 600 cm³ i mocy 23 KM. Do produkcji seryjnej nie doszło ze względu na wprowadzenie do oferty Fiata modelu 128 Combi. Zdjęcia Fiata 126 Giardiniera można zobaczyć w czasopiśmie QUATTRORUOTE, tam jednak widoczny jest wczesny model, wyposażony w felgi i hamulce starego typu. Fotografie zaprezentowane obok, zostały wykonane w roku 1980, a samochód na nich widoczny posiada już zmodernizowany układ hamulcowy.


Fiat 126 "RYJEK" 
Najpoważniejsze zmiany zaproponowano w projekcie nazwanym, z powodu nieproporcjonalnie wydłużonej maski, "ryjkiem". Do prac przystąpiono w 1977 roku. Powodem było to, że silnik z tyłu utrudniał projektowanie nowych odmian. Maluch z przednim napędem został wydłużony łącznie o 19 cm. Silnik o pojemności 650 cm³ był umieszczony przed przednią osią i chłodzony powietrzem, tłoczonym przez osiową dmuchawę. W przednim zawieszeniu zastosowano kolumny McPherson i pojedyncze wahacze, hamulce były tarczowe. Zbudowano kilka prototypów z silnikiem z przodu. W ostatnim dostęp do bagażnika (ok. 200-litrowego) umożliwiały trzecie drzwi, a dach z tyłu został podniesiony.


Fiat 126 LPT 
Skrót LPT oznaczał "Lekki Pojazd Terenowy". Ta odmiana Malucha powstała do zastosowań wojskowych, istniała też wersja na gąsienicach. Wyprodukowano zaledwie kilkadziesiąt sztuk[potrzebne źródło]. Prototyp powstał w Koszalinie i został sprzedany w roku 1992 do Dretynka koło Miastka woj. pomorskie. Pojazd ten miał elektryczną blokadę na środkową i tylną oś. Wersja "Amfibia" posiadała śrubę do pływania. Napęd na śrubę można było podłączyć tylko poprzez środkową oś. Nadwozie wykonane było z włókna szklanego. W oplandekowanym dachu znajdowały się szyby z pleksi. Miał trzy wycieraczki. Środkowa oś nie posiadała zawieszenia. Przez to pojazd ten mógł się zawieszać na środkowej osi. Za przeniesienie napędu na osie odpowiadał łańcuch. Pojazd ten posiadał dwie skrzynie biegów, pierwsza jak w oryginale. Druga zaś odwrócona, napędzała dwie osie i poprzez tę redukcję pojazd pokonywał strome wzniesienia. Hamulec ręczny hamował tylko środkową oś. LPT był siedmiomiejscowy - kierowca plus dwie poprzeczne ławki po trzy miejsca każda.


Fiat 126 DIESEL 
Najbliższy realizacji był pomysł wstawienia do malucha silnika wysokoprężnego. W tym przypadku prowadzono już nawet analizy technologiczne. Idea zrodziła się w początku lat 80., w epoce kartek na benzynę w POlsce. W grę wchodziły dwa przemysłowe silniki japońskiej firmy Kubota, chłodzone cieczą: trzy- i czterocylindrowy. Ostatecznie wybrano jednostkę większą. Z pojemności 800 cm³ osiągała ona moc 24 KM. Samochód z nią stał się nie tylko bardziej dynamiczny, ale i bardziej komfortowy ze względu na mniejsze drgania silnika. Mimo zaawansowania prac nie doszło do seryjnej produkcji, ponieważ japoński jen zaczął gwałtownie zwyżkować i całe przedsięwzięcie przestało mieć ekonomiczny sens.


Fiat 126 el CABRIO (BOSMAL el Cabrio) 
Najmłodszym prototypem (który wkrótce po powstaniu przeszedł do historii i stał się muzealnym eksponatem) jest Fiat 126 el w wersji kabriolet. OBR już wcześniej wykonywał auta bez dachu (na bazie wersji FL, produkowany od 1991 do 1995 r., dopuszczony do ruchu, wyprodukowano 500 sztuk), więc gdy Fiat zaczął produkcję modelu el, przygotowano też nowy kabriolet. W Unii Europejskiej zaczęły jednak obowiązywać zaostrzone normy hałasu, których ten samochód nie mógł już spełnić.


Fiat 126p NP (Traction Avant) 
W 1977 roku postanowiono opracować Fiata 126p z przednim napędem przy założeniu maksymalnego wykorzystania elementów dotychczas produkowanego modelu. Przeniesienie do przodu układu napędowego spowodowało konieczność wydłużenia przedniej części pojazdu. W grudniu 1978 roku ukończono budowę pierwszego egzemplarza samochodu PF 126p NP.

Silnik umieszczony został wzdłużnie przed osią kół przednich. Osiągał on moc 19,1 kW (25,5 KM) przy 4800 obr/min. Przednie koła pojazdu zawieszone były niezależnie na zwrotnicach kolumnowych typu MacPherson. W tylnym zawieszeniu zmieniono jedynie charakterystykę sprężyn i amortyzatorów teleskopowych. Zastosowano nową przekładnię kierowniczą oraz hamulce tarczowe przy kołach przednich. Pierwszy prototyp miał nadwozie dwudrzwiowe ze zmienioną częścią przednią. W tylnej części powstała przestrzeń bagażowa o objętości ok. 200 dm³. Wykonano też prototyp samochodu o nadwoziu trzydrzwiowym i składanej kanapie tylnej.

Wyprodukowano zaledwie kilka prototypów, z których każdy różnił się od poprzednika, nie było dwóch identycznych egzemplarzy. Jeden z nich, w idealnym stanie, znajduje się w białostockim Muzeum Motoryzacji i Techniki.